Samo Zdrowie: Szansa dla diabetyków

18 grudnia, 2020, autor: Agnieszka Rogalska

O pozytywnych efektach stosowania tlenoterapii hiperbarycznej we wspieraniu leczenia powikłań cukrzycy, w tym m.in. stopy cukrzycowej, mówi Paula Malarz, fizjoterapeuta, w rozmowie z Agnieszką Rogalską.

Istnieje wiele badań opisujących pozytywne efekty stosowania tlenoterapii hiperbarycznej (HBOT) we wspieraniu leczenia powikłań cukrzycy, w tym m.in. stopy cukrzycowej.

Dzięki tlenoterapii hiperbarycznej, szczególnie w połączeniu z właściwą dietą, poprawia się tzw. insulinowrażliwość naszego ciała. Dzięki temu łatwiej jest kontrolować poziom cukru we krwi. Do uzyskania najlepszych efektów leczenia ważne jest wczesne rozpoznanie choroby i rozpoczęcie leczenia. Zgodnie z obserwacjami, np. dr. Scotta Sherr’ea, dyrektora Centrum Hiperbarycznego w Nowym Jorku, sesje w komorze hiperbarycznej sprzyjają leczeniu niemal wszystkich komplikacji związanych z cukrzycą. Możliwe jest to m.in. w komorach o ciśnieniu 1,5 – 1,8 ATA i stężeniu tlenu na poziomie ok. 37%. Taka właśnie znajduje się w kieleckim Centrum Terapii – fizjoterapia i terapia hiperbaryczna. 

Raport Amerykańskiego Stowarzyszenia Leczenia Ran (American Association for Wound Care Management) opublikowany 29 stycznia 2019 r. potwierdza skuteczność tlenoterapii hiperbarycznej w leczeniu trudno gojących się ran…

Wyniki amerykańskich badań potwierdziły, że w grupie diabetyków, leczonych za pomocą HBOT, konieczność poważnych amputacji była o 33 procent niższa niż w grupie leczonych tradycyjnie stosowanymi metodami. 

Czyli ​​tlenoterapia hiperbaryczna pomaga pacjentom z cukrzycą?

Zdecydowanie tak. Ponadto, w wyniku terapii, poprawia się ogólny stan organizmu u chorego na cukrzycę. Sesje w komorze hiperbarycznej sprzyjają leczeniu większości komplikacji związanych z cukrzycą. Istnieje wiele badań dowodzących, że terapia hiperbaryczna jest skuteczna przy leczeniu m.in. owrzodzeń stopy cukrzycowej, a także przy leczeniu neuropatii cukrzycowej, która może się rozwinąć z powodu zniszczenia nerwów, wynikającego ze zbyt wysokiego poziomu cukru i zbyt wysokiego poziomu insuliny. Nie ma też najmniejszych wątpliwości, że tlenoterapia hiperbaryczna pomaga ratować pacjentów przed amputacjami. Dzięki zastosowaniu tlenu pod zwiększonym ciśnieniem dochodzi do tworzenia się nowych naczyń krwionośnych wokół obszarów objętych chorobą. Jednak kluczem jest wczesne zapobieganie i leczenie. Wiele opracowań, badań potwierdza, że komory hiperbaryczne powinny pełnić ważną rolę w opóźnianiu i łagodzeniu efektów tej choroby oraz pomóc pacjentom w zachowaniu sprawności, zarówno fizycznej, jak i umysłowej. 

Jaki jest zalecany czas trwania sesji i ile sesji pacjent potrzebuje, zanim dostrzeże pozytywne efekty?

Np. według wspomnianego już dr. Sherr’ea, proces leczenia w komorze hiperbarycznej dzieli się na cztery etapy: zmniejszenie zapalenia i opuchlizny, odwrócenie niedotlenienia, uwalnianie się komórek macierzystych  ze szpiku kostnego i mózgu, eliminację infekcji. W pierwszej fazie leczenia dochodzi do zmniejszenia zapalenia i obrzęku. Tutaj efekty powinny być widoczne po 3 do 7 sesjach. W bardzo poważnych przypadkach chorobowych może to zająć więcej czasu. W kolejnej fazie dochodzi do zmniejszenia niedotlenienia, tzw. hipoksji – ten proces powinien zająć do ok. 20 sesji. Następna faza wiąże się z tym, że ze szpiku kostnego i mózgu uwalniają się komórki macierzyste. 

Czy po serii zabiegów pacjenci ponownie po jakimś czasie wracają na terapię hiperbaryczną? 

Jeśli po zakończeniu terapii tlenowej nie przestają popełniać błędów, które doprowadziły go do powstania stopy cukrzycowej, najprawdopodobniej po jakimś czasie powrócą.

O czym jeszcze powinniśmy wiedzieć?

Trzeba pamiętać o tym, że jednym z efektów tlenoterapii hiperbarycznej jest podwyższenie ciśnienia tętniczego i obniżenie poziomu cukru (od 20 do 60 jednostek). Ciśnienie skurczowe podczas sesji może się podnieść między 5 a 10 punktów. Ponadto, podczas sesji podnosi się nasza insulinowrażliwość, przez co może dojść do obniżenia poziomu cukru we krwi. Każdy diabetyk przed wejściem do komory powinien mieć zbadane ciśnienie tętnicze oraz poziom cukru. Nie powinien wchodzić do komory z ciśnieniem tętniczym powyżej 160/100 oraz z cukrem poniżej 120 jednostek.

mgr Paula Malarz 
Fizjoterapeuta. Absolwentka Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu oraz Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach. Pracuje w Szpitalu św. Aleksandra w Kielcach oraz Centrum Terapii – fizjoterapia i terapia hiperbaryczna.