Samo Zdrowie: ABC tlenoterapii

28 stycznia, 2021, autor: Agnieszka Rogalska

Na najczęściej zadawane pytania związane z korzystaniem z terapii hiperbarycznej odpowiada Paula Malarz, fizjoterapeuta, w rozmowie z Agnieszką Rogalską.

Komora hiperbaryczna trzeciej generacji
Komora hiperbaryczna trzeciej generacji, to najnowsze światowe rozwiązania.

Jak długo trwa zabieg w komorze hiperbarycznej?

Pojedynczy zabieg trwa 45 minut, do tego dochodzi czas sprężania i rozprężania, każdy po około 10 minut. Całkowity czas spędzony w komorze wynosi mniej więcej 60-65 minut. Możliwe jest również łączenie maksymalnie 2 zabiegów w jednej sesji terapeutycznej (wybierane często przez pacjentów ze względu na maksymalizację efektu leczniczego w trakcie jednej sesji, jak i oszczędność czasu na dojazdy). Zabieg podwójny trwa 90 minut (2×45 min.), oczywiście plus czas sprężania i rozprężania.

Jaka ilość zabiegów jest wskazana, by można było zauważyć efekt terapii?

W przypadku hiperbarii tlenowej specjaliści określają ilość 5 zabiegów jako minimalną, by doświadczyć pierwszych efektów leczniczych terapii. Jej efekt jest ściśle związany z rodzajem schorzenia i aktualnym stanem ogólnym organizmu. Choroby chroniczne i stany chorobowe ostre wymagają dłuższych sesji rehabilitacyjnych niż zabiegi stosowane w celach profilaktycznych. Pacjent z cukrzycą, mający duże problemy krążeniowe, po amputacji palca w zespole stopy cukrzycowej, będzie potrzebował 20-30 zabiegów, by efektywnie wspomóc gojenie się rany. Inny, mający np. problemy reumatologiczne, zauważy, być może, znaczącą różnicę już po 10 zabiegach. Jest to sprawa bardzo indywidualna. Bardzo często pacjenci, widząc pozytywne i lecznicze działanie komory, przedłużają sobie sesje terapeutyczne o kolejne pakiety.

W jakich ramach czasowych powinno się wybrać wykupiony pakiet zabiegowy?

By zabiegi przyniosły oczekiwany leczniczy efekt trzeba je wykonywać codziennie. Czyli np. pakiet 10 zabiegów: od poniedziałku do piątku, codziennie przez 2 tygodnie, z przerwą na sobotę (albo razem z sobotą) i niedzielę. Ewentualnie można zdecydować się na zabiegi podwójne, wtedy czas trwania całego pakietu skróci się odpowiednio do 5 dni.

Jak wygląda sam zabieg?

Mirosław Dreszer
Z terapii w komorze hiperbarycznej korzystał Mirosław Dreszer, trener bramkarzy Korony Kielce.

Do zabiegu nie trzeba się specjalnie przygotowywać, najważniejsze, by nie wnosić do komory żadnych rzeczy osobistego użytku, jak zegarki czy biżuteria. Należy też zrezygnować z makijażu, kosmetyków czy kremów, nie lakierować włosów, paznokcie powinny być pomalowane co najmniej 2 dni wcześniej, a ruchome akcesoria medyczne, takie jak np. aparaty słuchowe, trzeba ściągnąć. Pacjent powinien być ubrany w bawełniane ubranie, a przed sesją skorzystać z toalety. Podczas zabiegu, korzystający z terapii ma założoną maskę tlenową, przez którą oddycha. Może np. czytać książkę. Wielu śpi. Przez cały czas jest monitorowany przez fizjoterapeutę, z którym ma kontakt wzrokowy przez właz komory, jak i głosowy przez interkom.

Czy dzieci również mogą być poddawane zabiegom?

Tak. Dzieci poddawane terapii, to najczęściej dzieci z zaburzeniami neurologicznymi, często ze spektrum autyzmu lub autyzmem, ale także padaczką lekooporną czy innymi schorzeniami, np. mózgowym porażeniem dziecięcym.

Jak przeprowadza się terapię w przypadku małych dzieci?

Małe dzieci wchodzą do komory z opiekunem, najczęściej z mamą. Sama terapia jest przeprowadzana dokładnie tak, jak w przypadku osób dorosłych. Zdarza się jednak, że dziecko, mimo przebywania w komorze z mamą, poprzez płacz i niezadowolenie daje znać, że sytuacja jest dla niego niekomfortowa. Często wtedy próbuje ściągnąć sobie maseczkę tlenową, co osłabia efekt zabiegu. W takiej sytuacji, aby oszczędzić maluchowi stresu, zaleca się wykorzystywać na zabieg czas drzemki poobiedniej, bądź terapię wieczorną porą, gdy dzieci już śpią. Starsze dzieci umilają sobie czas terapii oglądaniem i słuchaniem bajek.

Czy można korzystać z terapii mając np. w kręgosłupie wstawiony implant?

Tak, wstawione/wkręcone elementy stałe (jak implanty) nie są przeciwwskazaniem do korzystania z hiperbarii tlenowej.

Jakie są przeciwwskazania do terapii?

Głównymi, bezwzględnymi przeciwwskazaniami do stosowania terapii tlenowej są: nieleczona odma opłucnowa oraz przyjmowanie leków cytotoksycznych, takich jak bleomycyna, doksorubicyna, disulfiram itd. Za przeciwwskazania względne, czyli wymagające wcześniej konsultacji z lekarzem, uważa się również ciążę, astmę, rozedmę czy choroby obturacyjne płuc, epilepsję, przewlekłe zapalenie zatok, ostrą infekcję górnych dróg oddechowych, gorączkę, klaustrofobię, rozsianą chorobę nowotworową, rozrusznik serca, zapalenie nerwu wzrokowego. W przypadku innych schorzeń, w razie jakichkolwiek wątpliwości, warto zawsze zasięgnąć opinii swojego lekarza prowadzącego, by wykluczyć ewentualne przeciwwskazania do przeprowadzenia zabiegu hiperbarycznej terapii tlenowej.

Cezary Surgiel
Z tlenoterapii korzysta Cezary Surgiel, zawodnik Vive Łomża Kielce.

Czy osoby z nadciśnieniem również mogą korzystać z zabiegów?

Owszem, jednak ciśnienie musi być wyrównane, pacjent nie powinien również mieć klaustrofobii, czy lęku przed zabiegiem.

Czy można terapię hiperbaryczną przeprowadzać po przebytej operacji?

Tak, mamy pacjentów, którzy pragnąc przyspieszyć proces gojenia ran, zgłaszają się na terapię krótko po przebytej operacji. W takim przypadku sugerujemy jednak konsultację z lekarzem prowadzącym leczenie.

Czy można poddać się terapii tlenowej z chorobą serca bądź innymi schorzeniami krążeniowymi?

Tak, choroby układu krwionośnego nie są przeciwwskazaniem do przeprowadzenia zabiegów hiperbarii tlenowej. W razie wątpliwości radzimy skonsultować się z lekarzem, który prowadzi leczenie.

Czy zabieg hiperbarii tlenowej jest bezpieczny?

Nasza komora hiperbaryczna posiada szereg zabezpieczeń, pozwalających na w pełni bezpieczne i komfortowe przeprowadzanie terapii. Dodatkowo ciśnienie 1,5 ATA, wykorzystywane podczas zabiegu, jest ciśnieniem najbardziej przyjaznym dla człowieka.

Jaki dyskomfort można odczuwać podczas sprężania powietrza w początkowej fazie zabiegu?

Dla pacjenta przebywającego w komorze odczucia są podobne do tych podczas zmian wysokości w trakcie lotu samolotem: parę prostych ćwiczeń, polegających na ziewaniu, przełykaniu śliny, czy też zatkaniu nosa, ust i wydmuchiwaniu powietrza, pozwala na wyrównanie ciśnienia w uszach. Po 2-3 zabiegach organizm przyzwyczaja się do tych zmian na tyle, że dla ogromnej większości pacjentów zmiany ciśnienia nie są już tak wyraźnie odczuwalne. W fazie sprężania podnosi się nieznacznie temperatura w komorze, co jest niwelowane przez podłączoną do komory klimatyzację.

Czy osoby z klaustrofobią mogą korzystać z komory?

Silna klaustrofobia jest przeciwwskazaniem do korzystania z komory. Jednak zwykły lęk czy strach przed przebywaniem w komorze bierze się najczęściej z braku informacji, jak przebiega taki zabieg i jakich doznań należy oczekiwać, i mija najczęściej po 2-3 zabiegach.

mgr Paula Malarz
Fizjoterapeuta. Absolwentka Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu oraz Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach.

Wskazania / zalecenia do skorzystania z tlenoterapii

  • terapia po COVID 19 (również bezobjawowym)
  • ratunek przed smogiem
  • trudno gojące się rany / stopa cukrzycowa
  • popromienne uszkodzenie kości i tkanek miękkich
  • przewlekłe zmęczenie
  • niedotlenienie tkanek i choroby z tym związane
  • fibromialgia
  • choroby układu krążenia: miażdżyca, nadciśnienie, itp.
  • ogniska udarowe
  • choroby układu nerwowego: ADHD, choroby Alzheimera, Parkinsona, SM, itp.
  • autyzm – tlenoterapia hiperbaryczna powoduje dotlenienie tkanek mózgu, pobudzenie do pracy uśpionych komórek mózgowych oraz tworzenie się nowych
  • obrzęki
  • zaburzenia potencji
  • wspomaganie leczenia niepłodności
  • spowolnienie procesów starzenia (komórek i organizmu)
  • wspomaganie leczenia po zabiegach medycyny estetycznej i zabiegach chirurgicznych
  • infekcje bakteryjne
  • anemia
  • depresje
  • choroby autoagresywne
  • przewlekłe stany zapalne
  • niektóre zaburzenia immunologiczne
  • przewlekłe choroby skóry: łuszczyca, trądzik, pokrzywka wysypka, rumień, AZS
  • – grzybice
  • – wspomaganie leczenia nadwagi i otyłości
  • – zaburzenia układu pokarmowego (w tym problemy z wchłanianiem)
  • – zatrucie tlenkiem węgla (zaczadzenie) / zator gazowy
  • – przeszczepy skórne
  • – nagła głuchota
  • – martwica główki kości udowej
  • – złamania / urazy stawów i tkanek miękkich
  • – owrzodzenia, odleżyny, oparzenia
  • – regeneracja po chemioterapii (min. 6 tygodni po jej zakończeniu)
  • – borelioza