Jak poradzić sobie ze spłatą kredytu w kryzysie? Jakie można podjąć działania? Co wymyśli rząd? Czym są wakacje kredytowe, a czym jest fundusz wsparcia kredytowego? Dla kogo jest upadłość konsumencka?
Słowo kryzys jest odmieniane przez wszystkie przypadki. Inflacja szaleje, GUS już oficjalnie stwierdził, że przekroczyła 15%. Stopy procentowe są tak wysokie, jak od lat nie były, bo na poziomie 6%. Zdolność kredytowa przykładowej rodziny 2+2 spadła w relacji do 2020 roku o niemal 50%. Te wszystkie czynniki są realnymi symptomami kryzysu gospodarczego, który dopiero się rozpędza. Wiele wskazuje na to, że w najbardziej optymistycznym scenariuszu najbliższe dwa lata będą dla nas wszystkich ciężkie. Złożyło się na to wiele elementów, nie tylko wojna na Ukrainie, ale również wcześniejsze lockdowny, rozdawanie pieniędzy w tarczach pomocowych i rosnące wsparcie socjalne nie tylko dla najbiedniejszych. I pamiętajmy już na przyszłość, że taka jest gospodarka – to, że zaciągnęliśmy kredyt tani nie oznacza, że przez cały okres kredytowania jego koszt nie zmieni się. Najprawdopodobniej, jeżeli masz kredyt hipoteczny na 30 lat, to do końca spłaty będziesz musiał zmierzyć się jeszcze z co najmniej dwoma kryzysami – tak pokazuje statystyka.
Kryzys najbardziej obecnie dotyka kredytobiorców hipotecznych, zwłaszcza tych, którzy zaciągnęli zobowiązanie w okresie pandemii, kiedy to stopy procentowe były wyjątkowo niskie, nieco powyżej zera. Obecnie wzrosły one diametralnie i nie wiadomo, kiedy te podwyżki wyhamują. Raty niektórym z Was wzrosły nawet o kilkadziesiąt procent.
Co można zrobić w takiej sytuacji, by ratować swoje finanse? Jest kilka możliwości: wakacje kredytowe, pomoc z Funduszu Wsparcia Kredytowego lub zmiana warunków spłaty kredytu – wydłużenie terminu, obniżka oprocentowania, konsolidacja kredytów, nadpłata, a nawet ogłoszenie upadłości konsumenckiej.
Wydłużenie okresu spłaty
To możliwość dla tych kredytobiorców, którzy podejmą odpowiednie negocjacje z bankiem w tym zakresie. Spowoduje to oczywiście obniżenie raty kredytu teraz. I to jest niewątpliwy plus. Jest to również dobre rozwiązanie na przyszłość, jeżeli stopy procentowe pójdą w dół, a zapewne w dłuższej perspektywie czasowej będą obniżone, to i rata kredytu ulegnie obniżeniu. Jednak z tej opcji nie każdy może skorzystać, zwłaszcza jeżeli okres kredytowy początkowy i tak był już wydłużony.
Obniżka oprocentowania
Zależy od banku. Obecnie marże są niższe, niż przed kryzysem i jest to pewne działanie, które może nieznacznie obniżyć ratę kredytu.
Nadpłata kredytu
Bardzo dobry pomysł dla osób, które mają wolne środki. Wykonując tę czynność, zmniejszycie saldo kredytu, a co za tym idzie, zmniejszy się też kwota bazowa, od której naliczane są odsetki każdego dnia. To w rezultacie pozwoli Wam zmniejszyć miesięczną ratę. Ale uwaga – nadpłata nie jest dla osób, które mają niewielkie środki finansowe. To rozwiązanie wymaga indywidualnej konsultacji i przemyślenia Twojej sytuacji kredytowej.
Wakacje kredytowe
Sejm, a potem już tylko podpis Prezydenta RP dzieli kredytobiorców od tzw. ustawy o wakacjach kredytowych. Jest to rządowy projekt ustawy o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom. Dotyczy on kredytów hipotecznych zaciągniętych w walucie polskiej. Ustawa ma wejść w życie 1 sierpnia 2022 roku. Zakłada ona, że kredytobiorca będzie mógł skorzystać z wakacji kredytowych, to znaczy z przerw w spłacaniu rat na 4 miesiące w 2022 roku i 4 miesiące w 2023 roku. Możliwość tę po poprawkach otrzymali również kredytobiorcy, którzy zaciągnęli kredyt przed 2017 rokiem. Warunek jest jeden i dotyczy wszystkich, a mianowicie dotychczasowe raty trzeba płacić terminowo. Oczywiście raty te nie przepadają, ale okres kredytowania zostaje wydłużony, a banki nie będą mogły naliczyć z tego powodu odsetek. Jednak jest to pomoc krótkoterminowa, bowiem zakłada się, że zaledwie osiem miesięcy istotnie poprawi sytuację finansową kredytobiorców.
Ustawa przewiduje również szereg innych zmian, jak zastąpienie wskaźnika WIBOR POLINEM lub innym wskaźnikiem i zmiany w możliwości skorzystania z pomocy Funduszu Wsparcia Kredytowego.
Został powołany w 2016 roku. Jego zadaniem jest udzielanie pomocy kredytobiorcom. Pomoc ta jest finansowana ze środków Banku Gospodarstwa Krajowego i jest udzielana wyłącznie konsumentom.
Mogą wnioskować o wsparcie z Funduszu osoby, które spełniają jeden z poniższych warunków:
– w dniu złożenia wniosku co najmniej jeden z kredytobiorców posiada status bezrobotnego, kredytobiorca ponosi miesięczne koszty obsługi kredytu mieszkaniowego w wysokości przekraczającej 50 proc. dochodów osiąganych miesięcznie przez jego gospodarstwo domowe, miesięczny dochód jego gospodarstwa domowego, pomniejszony o miesięczne koszty obsługi kredytu mieszkaniowego, nie przekracza:
– w przypadku gospodarstwa jednoosobowego – dwukrotności zwaloryzowanej zgodnie z przepisami ustawy o pomocy społecznej kwoty wskazanej w art. 8 ust. 1 pkt 1 tej ustawy (od 1 stycznia 2022 r. dwukrotność kwoty 776,00 zł, tj. 1.552,00 zł),
– w przypadku gospodarstwa wieloosobowego – iloczynu dwukrotności kwoty wskazanej w art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy o pomocy społecznej, zwaloryzowanej zgodnie z przepisami tej ustawy i liczby członków gospodarstwa domowego (od 1 stycznia 2022 r. dwukrotność kwoty 600,00 zł, tj. 1.200,00 zł na osobę).
Można uzyskać do 72 000 zł pomocy bezpośrednio na rachunek banku kredytobiorcy. Pomoc ta następnie jest spłacana w 144 ratach, płatnych od drugiego miesiąca po spłacie kredytu pierwotnego. Fundusz może umorzyć aż 44 raty, a to jest niemal 30% całej pożyczki.
Stanowi najbardziej radykalne rozwiązanie. Jednakże zmiany, jakie weszły w 2020 roku pozwalają na ogłoszenie upadłości konsumenckiej wielu osobom, które wcześniej nie spełniały warunków. Polega to na tym, że cały dotychczasowy majątek wchodzi w tak zwaną masę upadłościową, która jest spieniężana, a następnie relokowane są środki na spłatę wierzycieli według planu spłaty zatwierdzonego przez sąd. Pozostałe wierzytelności są co do zasady umarzane. Dzięki temu kredytobiorca jest oczywiście w trudnej sytuacji, ale dostaje nową szansę na rozpoczęcie działalności zawodowej, gospodarczej od nowa bez starych zobowiązań. To drastyczne, ale w niektórych przypadkach najlepsze rozwiązanie, by nie popaść w spiralę długów.
Pamiętajcie – na jakie rozwiązanie się nie zdecydujecie, nie podejmujcie działań impulsywnie, pod wpływem emocji. Waszą sytuację finansową należy przeanalizować i wszystko policzyć. Na szczęście pojawiły się środki pomocy w obsłudze kredytu w kryzysie.
Autor: KRZYSZTOF SZYMAŃSKI
Ekspert od finansów osobistych z kieleckiej firmy Finatio
Finatio
ul. Warszawska 6
25-306 Kielce
e-mail: krzysztof@finatio.pl
tel. 577 203 434
